शीतं गुणे तद्वदर्था: सुषीम: शिशिरो जडः । तुषार: शीतलः शीतो हिम: सप्तान्यलिङ्गकाः ॥ १९ ॥
शब्दसङ्ख्या | प्रातिपदिकम् | प्रथमान्तःशब्दः | लिङ्गम् | व्युत्पत्तिः | प्रत्ययः/ समासनाम | वृत्तिः/शब्दप्रकारः | किमन्तः शब्दः |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | शीत | शीतम् | नपुंसकलिङ्गः | गुणे स्पर्शविशेषे शीतम् । | क्त | कृत् | अकारान्तः |
2 | सुषीम | सुषीमः | पुंलिङ्गः, स्त्रीलिङ्गः, नपुंसकलिङ्गः | सुष्ठु सीमा मर्यादा यस्य इति शब्दार्थकौस्तुभः | बहुव्रीहिः | समासः | अकारान्तः |
3 | शिशिर | शिशिरः | पुंलिङ्गः, स्त्रीलिङ्गः, नपुंसकलिङ्गः | किरच् | उणादिः | अकारान्तः | |
4 | जड | जडः | पुंलिङ्गः, स्त्रीलिङ्गः, नपुंसकलिङ्गः | जलति घनीभवति । | अच् | कृत् | अकारान्तः |
5 | तुषार | तुषारः | पुंलिङ्गः, स्त्रीलिङ्गः, नपुंसकलिङ्गः | आरन् | उणादिः | अकारान्तः | |
6 | शीतल | शीतलः | पुंलिङ्गः, स्त्रीलिङ्गः, नपुंसकलिङ्गः | शीतं गुणोऽस्यास्ति । | लच् | तद्धितः | अकारान्तः |
7 | शीत | शीतः | पुंलिङ्गः, स्त्रीलिङ्गः, नपुंसकलिङ्गः | शीतं गुणोऽस्यास्ति । | अच् | तद्धितः | अकारान्तः |
8 | हिम | हिमः | पुंलिङ्गः, स्त्रीलिङ्गः, नपुंसकलिङ्गः | मक् | उणादिः | अकारान्तः |