नभस्वद्वातपवनपवमानप्रभञ्जनाः । प्राणोऽपानः समानश्चोदानव्यानौ च वायवः ॥ ६३ ॥
शब्दसङ्ख्या | प्रातिपदिकम् | प्रथमान्तःशब्दः | लिङ्गम् | व्युत्पत्तिः | प्रत्ययः/ समासनाम | वृत्तिः/शब्दप्रकारः | किमन्तः शब्दः |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | नभस्वत् | नभस्वान् | पुंलिङ्गः | नभोऽस्याश्रयत्वेनास्ति । | मतुप् | तद्धितः | तकारान्तः |
2 | वात | वातः | पुंलिङ्गः | वाति । | तन् | उणादिः | अकारान्तः |
3 | पवन | पवनः | पुंलिङ्गः | पुनाति । | युच् | उणादिः | अकारान्तः |
4 | पवमान | पवमानः | पुंलिङ्गः | पवते । | शानन् | कृत् | अकारान्तः |
5 | प्रभञ्जन | प्रभञ्जनः | पुंलिङ्गः | प्रकृष्टं भनक्ति । | तत्पुरुषः | समासः | अकारान्तः |
9 | प्राण | प्राणः | पुंलिङ्गः | प्रसरणेन, अपसरणेन, समन्तात्, ऊर्ध्वेन व्याप्त्या च अनित्यनेन । | घञ् | कृत् | अकारान्तः |
10 | अपान | अपानः | पुंलिङ्गः | प्रसरणेन, अपसरणेन, समन्तात्, ऊर्ध्वेन व्याप्त्या च अनित्यनेन । | घञ् | कृत् | अकारान्तः |
11 | समान | समानः | पुंलिङ्गः | प्रसरणेन, अपसरणेन, समन्तात्, ऊर्ध्वेन व्याप्त्या च अनित्यनेन । | घञ् | कृत् | अकारान्तः |
12 | उदान | उदानः | पुंलिङ्गः | प्रसरणेन, अपसरणेन, समन्तात्, ऊर्ध्वेन व्याप्त्या च अनित्यनेन । | घञ् | कृत् | अकारान्तः |
13 | व्यान | व्यानः | पुंलिङ्गः | प्रसरणेन, अपसरणेन, समन्तात्, ऊर्ध्वेन व्याप्त्या च अनित्यनेन । | घञ् | कृत् | अकारान्तः |