धीर्धारणावती मेधा सङ्कल्पः कर्म मानसम् । चित्ताभोगो मनस्कारश्चर्चा संख्या विचारणा ॥ २ ॥
शब्दसङ्ख्या | प्रातिपदिकम् | प्रथमान्तःशब्दः | लिङ्गम् | व्युत्पत्तिः | प्रत्ययः/ समासनाम | वृत्तिः/शब्दप्रकारः | किमन्तः शब्दः |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | मेधा | मेधा | स्त्रीलिङ्गः | मेधते संगच्छते सर्वमस्याम् । | अः | कृत् | आकारान्तः |
2 | संकल्प | संकल्पः | पुंलिङ्गः | इदमिदं कुर्यामिति मनसः कर्म व्यापारः । | घञ् | कृत् | अकारान्तः |
3 | चित्ताभोग | चित्ताभोगः | पुंलिङ्गः | चित्तस्य मनस आभोगस्तदेकप्रवणता पूर्णता वा । | तत्पुरषः | समासः | अकारान्तः |
4 | मनस्कार | मनस्कारः | पुंलिङ्गः | मनसः कारो व्यापारविशेषः । | तत्पुरषः | समासः | अकारान्तः |
5 | चर्चा | चर्चा | स्त्रीलिङ्गः | अङ् | कृत् | आकारान्तः | |
6 | संख्या | संख्या | स्त्रीलिङ्गः | संख्यानम् । | अङ् | कृत् | आकारान्तः |
7 | विचारणा | विचारणा | स्त्रीलिङ्गः | युच् | कृत् | आकारान्तः |